Stambulski Mushaf: Prezentuje 15 wieków kaligrafii Koranu
Zespół 66 kaligrafów pod przewodnictwem mistrza rzemiosła Huseyina Kutlu, stworzył imponujący zbiór sztuki islamskiej. Jest to hołd dla tureckiego dziedzictwa.
Osiem lat pracy, 66 artystów, 200 000 arkuszy bezkwasowego papieru pochodzącego z pięciu krajów, białka z 800 000 ekologicznych jaj — to tylko niektóre liczby opisujące monumentalny projekt, którego podjął się Huseyin Kutlu, mistrz islamskiej kaligrafii, na zlecenie prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdogana.
Gotowe dzieło ma pozostawić trwały ślad w świecie sztuki koranicznej.
Projekt, znany jako „Stambuł Mushaf”, był monumentalnym przedsięwzięciem, które wymagało niezwykle precyzyjnej pracy Kutlu i jego zespołu artystów. Nie jest to jedynie transkrypcja Świętego Koranu, lecz kompleksowe badanie historii i geografii islamu, w którym artyści starali się wskrzesić starożytną tradycję sztuki koranicznej, która rozkwitała przez 15 wieków cywilizacji islamskiej.
„W historii islamu muzułmańscy władcy państw przywiązywali ogromną wagę do Mushafu (pisemnej kopii Koranu), zlecając projekty, które miały nosić ich ślad długo po ich śmierci. Mój zespół wykazał tę samą jakość miłości, ekscytacji i szacunku wobec Mushafu, który stworzyliśmy. Nikt dotąd nie miał okazji zobaczyć go w całości. Postanowiliśmy zaprezentować cały projekt w Mushafie od czasów Proroka do współczesności. Dzięki badaniom terenowym i szeroko zakrojonym studiom zidentyfikowaliśmy 10 głównych okresów w historii sztuki Mushafu” — mówi Huseyin Kutlu.
Każdy z 10 tomów Stambuł Mushafu jest samodzielnym dziełem sztuki, starannie wykonanym, aby odzwierciedlać kunszt i kulturę swojego okresu. Od wczesnych dni kalifatu Rashidun po współczesność, Stambuł Mushaf jest dowodem bogatej historii i dziedzictwa kulturowego świata islamskiego.
„Pierwszy tom zaczyna się od czasów naszego Proroka. Obejmuje okresy Umajjadów, Abbasydów, Ghaznawidów, Wielkich Seldżuków, Ajjubidów i Seldżuków Anatolijskich. Ze wzlędu na to, że w tym okresie nie było dużej ewolucji, przedstawiliśmy to wszystko w jednym tomie. Drugi tom to Mamelukowie, trzeci — Andaluzja. Czwarty tom obejmuje okres Ilchanidów-Dżalajirydów, piąty — Turkmenów, szósty — okres Timurydów, siódmy — Mogołów, ósmy — Safawidów, dziewiąty od założenia Imperium Osmańskiego do czasów Sulejmana Wspaniałego, a dziesiąty tom — od Sulejmana Wspaniałego do współczesności... Uwzględniliśmy technikę układu stron i projektów każdego okresu, różne rodzaje tekstów, rodzaje zdobień i opraw, a także kolory używane w tych okresach. Przebadaliśmy wszystkie Mushafy w bibliotekach świata. Wyruszyliśmy z zespołem 66 osób, badając styl każdego okresu” — dodaje Kutlu.
Projekt nie obył się bez wyzwań. Kutlu i jego zespół napotkali liczne przeszkody, od pozyskania najlepszych materiałów po opanowanie skomplikowanych technik tradycyjnej kaligrafii. Jednak ich oddanie i pasja do rzemiosła pchały ich naprzód, a ostatecznie stworzyli dzieło o niezrównanym pięknie i znaczeniu.
Jednym z najbardziej niezwykłych aspektów tego projektu jest użycie materiałów. Aby wyprodukować 200 000 arkuszy papieru, zespół wykorzystał białka z oszałamiającej liczby 800 000 ekologicznych jaj. Ten wybór nie tylko odzwierciedla tradycyjne metody stosowane w islamskiej kaligrafii, ale także podkreśla zaangażowanie zespołu w autentyczność i doskonałość.
„Państwa takie jak Japonia, Indie, Niemcy, Włochy i Hiszpania produkują ręcznie robiony papier bezkwasowy. Sprowadziliśmy je. Oczywiście zastosowaliśmy pewne metody na tych papierach tutaj. Wypróbowałem te papiery i niektóre z nich mi się spodobały. Ale inną kwestią była trwałość tych arkuszy. W Centrum Energii Atomowej w Kahramankazan przeprowadziliśmy testy zużycia. Niektóre wytrzymały 100 lat, inne nie. Oczywiście byłem przerażony tą sytuacją, nie spodziewałem się czegoś takiego. Co więc mieliśmy zrobić? W Bibliotece Sulejmana i Pałacu Topkapi znajdują się dwa osobne Mushafy Yaqut al Mustasimi z okresu Abbasydów. Są błyszczące, nic na nich nie ma. Więc to ma coś wspólnego z produkcją papieru. Mamy również pewną wiedzę na temat produkcji papieru. Postanowiliśmy podjąć przygodę i sami zrobić papier. Udało się to z Bożą pomocą. Z drugiej strony, ponieważ barwniki są mieszanką chemikaliów, stworzyliśmy własne kolory, używając pigmentów, ziemi i barwników roślinnych. Poddaliśmy je testom. Wytrzymały 500 lat” — mówi Kutlu.
Dodatkowo zespół zaprojektował specjalistyczną maszynę do produkcji papieru, aby upewnić się, że każdy arkusz spełnia ich rygorystyczne standardy. Ta dbałość o szczegóły i innowacyjność świadczy o oddaniu i pasji, jakie włożono w stworzenie Stambuł Mushafu.
Każdy szczegół manuskryptu został starannie przemyślany, od jego okładek po atrament. Okładki, wewnętrzne okładki, wyklejki i strony tytułowe każdego tomu zostały zaprojektowane w różnych stylach, ukazując różnorodne tradycje artystyczne w historii islamu. Nawet atramenty użyte w manuskrypcie zostały stworzone z naturalnych materiałów, podkreślając zaangażowanie zespołu w autentyczność i tradycję.
Stambuł Mushaf to nie tylko transkrypcja Świętego Koranu; to żywy hołd dla sztuki i kultury cywilizacji islamskiej. Każda strona jest arcydziełem, świadectwem umiejętności i oddania jego twórców. Jako ukończone dzieło, stanie się on źródłem inspiracji dla przyszłych pokoleń artystów i kaligrafów, przypomnieniem o trwałym dziedzictwie sztuki i kultury islamskiej.